بررسی رجالی اسناد تفسیر منسوب به امام عسکری(ع) از شیخ صدوق تا عسکری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر

چکیده

کتاب تفسیر منسوب به امام حسن بن علی عسکری(ع) یا تفسیر ابومحمد اطروش، از تفاسیر مأثور متقدم شیعه است؛ که از دیرباز میان اندیشمندان شیعه امامیه، مخصوصاً علمای متأخر، مورد مناقشه و گفتگو بوده است؛ و حتی عده‌ای، آن را به نسبت امامیین عسکریین(ع)، جعلی و موضوع می‌دانند. مناقشات دربارۀ این کتاب، چند بُعدی است؛ یعنی هم شامل تاریخ تألیف و انتساب کتاب به مؤلف می‌شود، و هم شامل اسناد، راویان و محتوای کتاب می‌شود. بنابراین لازم است این تفسیر از جهات گوناگون مورد بررسی قرار گیرد؛ که یکی از این ابعاد، بررسی رجالی راویان این اثر است؛ تا مشخص شود که سلسله اسناد تفسیر چگونه هستند؟ آیا در این سلسله راویان، افتادگی و اضطرابی وجود دارد؟ و نیز، وضعیت رجالی این راویان چگونه می‌باشد؟ چون بررسی راویان اسناد تفسیر تا شیخ صدوق، در مقالات دیگری پرداخته شده، در نوشته حاضر، فقط به بررسی رجالی ده تن از راویان اسناد این تفسیر، از شیخ صدوق تا عسکری اطروش پرداخته شده است. در این بررسی رجالی راویان، مشخص شد که غالب راویان این بخش از اسناد تفسیر، در منابع امامیه، مجهول هستند؛ و مابقی آنها نیز، توثیق نشده‌اند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 
'Alam Al-Hudā, Ali (2018). Al-Masā'il Al-Nāsirīyāt, Qom: Dar al-Hadith.
Al-Bahrāni, Abdullah (nd). 'Awālim al-'Uloom, Qom: Al-Imam Al-Mahdi.
Al-Dailamī, Muhammad (1369 AH). Āl-e Muhammad's Beliefs, Egypt: Al-Thaqafa al-Islamiya.
Al-Dānī, Abu 'Amr (1407 AH). Al-Muhkam, Damascus: Dar al-Fikr.
Al-Husseini, Mohsen (1415 AH). 'Uddaht al-Rijāl, Qom: Al-Hidāya li 'Ihyā’ al-Turāth.
Ali bin Hossein (1423 AH). Dīwan al-Imam al-Sajjād (AS), Beirut: Al-'A'lamī.
Ali bin Hossein (nd). Nudbat al-Imam al-Sajjād (AS), np: Muhammad al-Kazem print.
Amin 'Āmilī, Mohsen (1421 AH). 'A'yān al-Shī'a, Beirut: Dar al-Ta'āruf.
Amoli, Owliyaullh (1969). History of Royan, Tehran: Iranian Culture Foundation.
'Arīdī, Ali (1989). Masā'il Ali bin Ja'far, np: Al-Mu'tamar lil Imam Redā (AS).
Askarī, Hassan (1409 AH). Al-Tafsīr al-Askarī, Qom: np.
Bahrānī, Yusuf (1429 AH). Lu'lu'at al-Bahrain, Bahrain: Al-Fakhrawi.
Bin Sharrar, Sina (2014). Sheikh Sadūq or Sheikh Kazūb, np: Internet version.
Dirāyatī, Mustafa (2012). Catalogers of Iranian Manuscripts, Tehran: National Library.
Hakim Jashmi, Mohsen (nd). Jalā' al-Absār, np.
Hārounī, Yahyā (2017). Al-'Ifāda, Tehran: Mīrāth-e Maktūb.
Hashemi, Fatemeh (2006). Examination of Authenticity and Validity of Tafsīr Askarī's (AS) Narrations, Mashhad: Research Foundation.
Hillī, Hassan (1417 AH). Summary of Al-Aqwāl, Qom: Al-Fiqahah.
Hurr Āmilī, Muhammad (1403 AH). Al-Fawā'd al-Tūsīya, Qom: np.
Ibn al-Nadīm, Muhammad (1417 AH). Al-Fihrist, Beirut: Dar al-Ma'rafa.
Ibn 'Anba, Ahmad (1417 AH). 'Umda al-Tālib, Qom: Ansarian.
Ibn Dāwood Hillī, Hassan (nd). Al-Rijāl, Qom: Sharif Razi.
Ibn Esfandiar, Mohammad (1987). History of Tabaristan, Tehran: Padideh.
Ibn Ghadā'irī, Ahmad (1422 AH). Rijāl, Qom: Dar al-Hadith.
Ibn Shahrāshoob, Muhammad (1379 AH). Manāqib, Qom: Allāmeh.
Ibn Shahrāshoob, Muhammad (nd). Ma'ālem al-'Ulamā, Qom: np.
Ibn Taqtaqī, Muhammad (1418 AH). Al-Asīlī, Qom: Mar'ashī Library.
Ibn 'Uqda, Ahmad (2003). Fadā'il, Qom: Dalil-e Ma.
Jafarian, Rasoul (2008). History of Shiism in Iran, Tehran: Ilm.
Khatīb Baghdadi, Ahmad (1422 AH). History of Baghdad, Beirut: Dar al-Ghar.
Khazāz Rāzī, Ali (1401 AH). Kifāyat al-Athar, Qom: Bidar.
Khoei, Abu al-Qasim (1413 AH). Mu'jam Rijāl, np: Ayatollah Khoei.
Lotfi, Mehdi (2007). "Sand of Tafsīr Askarī (AS)", Qur’an and Hadith Studies, 1(1).
Majlisī, Mohammad Baqir (1403 AH). Bihar al-Anwar, Beirut: Al-Risāla and Dar al-Ihyā’.
Mar'ashī, Zahīr al-Din (1984). Ta'rīkh Tabaristān, Tehran: Gostareh.
Masoudi, Ali (1385 AH). Morūj al-Dhahab, Egypt: al-Tijārīyah al-Kubrā.
Memari, Davoud (1998). "Place and basics of text criticism in Hadith sciences", Mashhad Faculty of Theology 39.
Mousavi Taniani, Akbar (2014). "Critical review of views on the religion of Nasser the Great and his family", History of Islam, 16(2).
Muntajabuddin, Ali (1987). Fihrist, Qom: Mar'ashī Library.
Najāshī, Ahmad (1418 AH). Rijāl, Qom: Islamic Publishing House.
Nouri, Hossein (1382 AH). Mostadrak al-Wasa’il, Beirut: Āl-Bayt (AS), Tehran: Offset Printing.
Ostadi, Kazem, D (2021). "Formal Report of the sanads of the commentary of Imam Hassan Askari (AS)", Hadith Research.
Ostadi, Kazem, R (2021). "Analysis of the content of the stories of the narrators of Tafsir Askari (AS)", Iranian-Islamic Studies, 10(2).
Ostadi, Kazem, T (2021). "Sanad and rijāl examination of the Tafsir of Askari (AS) until Sheikh Sadouq", Qur'an and Religious Enlightenment, 1(3).
Ostadi, Kazem, Th. (2021). "Introducing and reviewing the oldest manuscripts of Askari's commentary", Seven Heavens, 82.
Ostadi, Kazem, Z (2021). "Introducing the Qur'anic works of Nasser Lil Haq Utrūsh with emphasis on his interpretation", Iranian -Islamic Studies, 10(3).
Ostadi, Reza (1985). "A discussion about the interpretation of Imam Hasan al-Askari (AS)", Noor-e Ilm, 13, 1985.
Ovhadi, Morteza (2016). "Examination and Criticism of the misconceptions on the Authenticity and Narrations of Sadūq", Qur’an and Hadith Sciences Research, 14(4).
Ovhadi, Parvindokht (2005). "Shia's conditions during the Abbasid Mutawakkil's period", Shi’a Studies, 13.
Sadūq, Muhammad (1379 AH)). Ma'ānī al-Akhbār, Qom: Teachers Association.
Sadūq, Muhammad (1389 AH). Khisāl, Tehran: Al Sadūq.
Sadūq, Muhammad (1413 AH). Man lā Yahzaruh Al-Faqīh, Qom: Islamic Publishing House.
Sadūq, Muhammad (1978). Al-Tawheed, Qom: Hosseini Publishing House.
Sadūq, Muhammad (1983). Sifāt al-Shī'a, Tehran: A'lamī.
Sadūq, Muhammad (1997). Amālī, Tehran: Ketabchi.
Sadūq, Muhammad (nd). 'Ilal al-Sharā'i', Najaf: Al-Haidarīya.
Sadūq, Muhammad (nd). 'Uyūn Akhbār al-Ridā, Tehran: Jahan.
Seyyed Kobari, Alireza (2008). Shia Seminaries, Tehran: Amir Kabir.
Shoushtari, Mohammad Taqi (1401 AH). Al-Akhbār al-Dakhīla, Tehran: Al-Sadooq.
Shoushtari, Mohammad Taqi (1410 AH). Qamoos Al-Rijāl, Qom: Al-Islami.
Tabarī, Ibn Rostam (nd). Dalā'il al-Imāma, Qom: Bi'tha.
Tabarī, Muhammad (nd). Ta'rīkh al-Tabarī, Beirut: np.
Tabrisī, Ahmed (736 AH). Manuscript of Al-Ihtijāj, Ardakan Seminary Library, no. 177.
Tehrani, Agha Bozorg (1408 AH). Al-Dhari'a, Qom: Ismailian.
Tūsī, Muhammad (1414 AH). Al-'Amālī, Qom: Dar al-Thiqāfa.
Tūsī, Muhammad (1415 AH). Rijāl, Qom: Teachers Association.
Tūsī, Muhammad (1417 AH). Al-Fihrist, Qom: np.
Tūsī, Muhammad (1425 AH). Kitāb al-Ghaibah, Qom: Al-Ma'ārif al-Islāmīya.
'Umrī, Ali (1422 AH). Al-Majdī, Qom: Mar'ashī Library.
Unknown (8th century). Rilsāla fi Tarājim Ulamā' al-Zaidi, Najaf: Manuscripts of Kāshf al-Ghitāh Library, no. 1573, 8th century.
Utrūsh, Hassan (1418 AH). Al-Basāt, Sa'da: School of Al-Turāth al-Islami.
Utrūsh, Hassan (1423 AH). Al-Ihtisāb, Sa'da: School of Al-Turāth al-Islami.
Vardikolaei, Taghi (2009). History of Alevis of Tabaristan, Qom: Dalil-e Ma.