مقایسه اخلاق قرآنی با اخلاق پراگماتیستی

با مراجعه به آیات اخلاقی قرآن می توان فهمید که هدف اخلاق، رسیدن به کمالات معنوی و کرامت انسانی است که در آفرینش برای وی منظور گردیده است. سعادت انسان در دو جهان، به کمالات وی بستگی دارد. ابزار رسیدن به این هدف نیز برای انسانها یکسان فراهم شده و رغبت در کار نیک را، طبع اوّلین و حالت مستقیم انسان قرار داده، و میل به شرّ و تباهی را حالت تبعی دانسته است. انسان، ذاتا خوبیها را می‏خواهد و زیباییها را می‏جوید. از بدیها گریزان و از زشتیها روی گردان است. خداوند به انسان اراده و اختیار داده و او را آزاد آفریده است، تا با خواست خود خوبیها را انجام دهد، و از بدیها دوری گزیند و شایستگی خود را در انتخاب اصلح نشان دهد. پراگماتیسم رویکردی فلسفی است که گفتار و رفتار را ابزارهایی برای پیش‌بینی، حل مسئله و کنش می‌داند، و این ایده که کارکرد اندیشه بازنمایی یا بازتاب واقعیت است را رد می‌کند. در این پژوهش با روش تحلیل محتوا به مقایسه اخلاق قرآنی و مکتب اخلاقی پراگماتیسم پرداخته شده است و این نتیجه حاصل شد که قرآن کریم در بیان زیست اخلاقی ملاک و معیار مشخص کرده و به سعادت انسان ها توجه نموده است و رضایت الهی را غایت رفتار اخلاقی انسان دانسته است اما اخلاق پراگماتیستی شاخص معین ننموده و ملاک عمل اخلاقی را تشخیص انسان دانسته است و در بیان اخلاق تنها به امور مادی و دنیوی پرداخته و معنویات و آخرت را نادیده گرفته است.