حکمت ادبی و هدایتی واژه های حاکی از وقت صبح از ماده «صبح» در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

2 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

3 استادیار، گروه حکمت و کلام اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

چکیده

انتخاب همه الفاظ قرآن کریم از جمله: گزینش واژگانی از ماده «صبح»، بر اساس حکمت است. رهیافت توجه به علوم ادبی، می تواند موجبات کشف حکمت ادبی و هدایتی این واژه ها را در آیات فراهم کند. پرسش اصلی این تحقیق آن است که: «حکمت (یا غرض) ادبی واژه های حاکی از وقت صبح از ماده «صبح» در قرآن کریم چیست؟» از این جهت مشتقات ماده «صبح» در آیات بررسی و مفهوم شناسی شد. آنگاه وجه ادبی و هدایتی لغات دارای معنی وقت صبح در متن آیه، مورد تحلیل قرار گرفت. حکمت های بدست آمده عبارتند از: 1) از ماده «صبح»، واژگان اسم مصدر، مصدر، اسم فاعل، فعل تامه و افعال ناقصه با داشتن قرینه معنی وقت صُبح دارند. 2) اهمیت سوگند به صبح. 3) پرسش از نزدیک شدن صبح، نشانه امر به تعجیل. 4) «فاء» در «فأصبحوا» نشانه تعقیب زمانی صُبح. 5) «مُصبحین» بدل و اِطناب برای تبیین امر الهی. 6) صُبح تشبیه یا استعاره برای کنار زدن شب. 7) صبح مجازی برای همه اوقات. 8) تنفس صُبح استعاره برای روشنی تدریجی. 9) صُبح کنایه برای غافلگیری دشمن، انجام تسبیح و نماز. 10) مقابله و سجع بین صُبح و شب نشانه مقابله حق و باطل یا هدایت و شرک.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 23 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 13 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار