بعد موقعیت و نقش آن در مفهوم شناسی سوره توبه با تکیه بر نظریه نظم ژاک آگوستین برک

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

مدرس گروه معارف اسلامی دانشگاه خاتم الانبیاء( ص). تهران، ایران.

چکیده

سوره توبه از تنوع موضوعی و به ظاهر از گسستگی و بی نظمی برخوردار است؛ اما بر اساس بُعد موقعیت که همان مسائل جامعه شناختی و فرهنگ عصر نزول سوره است، فهم پذیر و دارای مفهومی منسجم با زبانی واضح است. بر اساس بُعد موقعیت می توان به سبک های جاهلی از قبیل تکبر، عهدشکنی و جابجایی ماه های حرام توسط مشرکان پی برد که پیامد سبک های مزبور، نزول بخش اول سوره؛ از آیات 1 تا 38 می باشد که به معرفی این فرهنگ و زشتی های آن می پردازد. به همین دلیل خداوند و پیامبر (ص) از این فرهنگ اعلام برائت می جویند؛ متعاقبا بر مسلمانان و جامعه ی اسلامی نیز وظیفه است که به تبعیت از دوگانه (توحید، نبوت) از مشرکان برائت بجویند و به بهانه ی خویشاوندی، به مشرکان نزدیک نشوند. در اثنای نزول بخش دوم سوره ( 39-120)، به عهدشکنی های مداوم منافقان و مشکلاتی که برای پیامبر (ص) و جامعه ی اسلامی در پی داشته اند، اشارت رفت. سپس در تقابل با سبک جاهلی، با معرفی سبک دینی و ارزش های آن، از منافقان و مریض القلب ها می خواهد که به این سبک که آورده ی نظام توحیدی توسط نبی است پایبند باشند تا زمینه های هدایتی خود را برای رسیدن به نظام اخروی آماده سازند.

کلیدواژه‌ها


The Holy Qura’n.
Aron, Raymond (1998). The Basic Stages of the
Chronology of Thought in Sociology
[Translated by Bagher Parham]. Tehran:
Scientific and Cultural Publishing
Company.
Augustin Berque, Jacques (2000). Reading the
Qur'an (a new look at the miracle of the
order of time, language and wisdom in the
Qur'an) [Translated by Mahmoudreza
Iftikharzadeh]. Tehran: Roozergar
Publishing.
Andalusī, Abu Hayyān (1420 AH). Al-Bahr alMuhīt fi al-Tafsīr, Beirut: Dar al-Fikr.
Azarbayejani, Masoud (2013). Social
Psychology with an Attitude to Islamic
Sources, Tehran: Samt Publications.
Ibn ‘Āshūr, Mohammad Tahir (1420 AH). AlTahrīr wal-Tanwīr, Beirut: Institute of AlTa’rīkh al-Arabī.
Ibn Hishām, Abdul Malik Ibn Hishām (1996).
Al-Sīra al-Nabawīyyah [Translated by
Seyed Hashem Rasouli], Tehran: Ketabchi
Publications.
Abu al-Rayhān al-Bīrūnī, Mohammad bin
Ahmad (2000). Al-Āthār al-Bāqīyah ‘an alQurūn al-Khālīya, Beirut: Dar al-Sadr.
Biazar Shirazi, Abdul Karim (1981). Talking
Quran, Np: Office of Islamic Culture.
Buqā’ī, Burhan al-Din Abi al-Hassan Ibrahim
bin Omar (1415 AH). Nazm al-Durar fī
Tanās al-Āyāt wal-Suwar, Beirut: Dar alKutub al-‘Ilmīya.
Bashīrīyah, Hamid (2017). Culture from the
Perspective of Anthropology and Ethnology,
Tehran: Contemporary View.
Javadi Amoli, Abdullah (2014). Interpretation
of Tasnim, Qom: Isra’.
Hawwā Saeed (1412 AH). Al-Asās fil-Tafsīr,
Cairo: Dar Islam.
Khū’ī, Sayed Abulqasim (1408 AH). Al Bayan
fi Tafsir al-Qur'an, Beirut: Dar al-Zahra.
Darwazah, Mohammad ‘Izzah (1421 AH). AlTafsīr al-Hadith, Beirut: Dar al-Gharb alIslami.
Dashti, Mohammad (2016). The Collection of
the Sayings of the Prophet (PBUH), Qom:
Cultural Research Institute of Amir alMo’minīn (AS).
Reza, Mohammad Rashid (1414 AH). AlManār, Beirut: Dar al-Marifa.
Rāghib Esfahānī, Hossein bin Mohammad
(1412 AH). Al-Mufradāt, Beirut: Dar alQalam.
Zargarinejad, Gholamhossein (2010). History
of Islam (Age of Prophethood), Tehran:
Samt Publications.
Zamakhsharī, Mahmoud bin Omar (1407 AH).
Al-Kashāf, Beirut: Dar al-Fikr.
Sobhani, Jafar (2014). Immortal Charter, Qom:
Imam Sadiq Institute (AS).
Sayed Qutb (1425 AH). Fī Zilāl al-Qur’an,
Beirut: Dar al-Shorouk.
Shariati, Ali (1982). Meeting with Abraham,
Tehran: Mona Publications.
Shariati, Sara (2002). “Fundamentalism and a
reasonable narrative from (Islamic left),”
Thouth Refrection Journal No. 29, pp. 73-74.
Tabātabā’ī, Mohammad Hossein (1390 AH).
Al-Mīzān, Beirut: Al-A'lamī Institute for
Press.
___________ (1974). Qur’an in Islam, Tehran:
Dar al-Kutub al-Islāmīyah.
Tabrisī, Fazl bin Hasan (1993). Majma' alBayan fī Tafsīr al-Qur'an, Tehran: Nasser
Khosrov.
Tabarī, Mohammad bin Jarīr (1412 AH). Jāmi'
al-Bayān fī Tafsīr al-Qur'an, Beirut: Dar alMa'rifa Publications.
Abbaszadeh, Mehdi (2016). A Comparative
Critical Series in the Thoughts and Opinions
of John Macquarie, Tehran: Publications of
the Islamic Culture and Thought Research
Institute.
Fā’id, Qāsim (1390 AH). The Image of an
Ignorant Arab from the Language of the
Qur'an and Hadiths, Tehran: Scientific and
Cultural Publications.
Kāfī, Majid (2017). Social Lifestyle with
Emphasis on Qur’anic Verses, Qom:
Research Center of Seminary and
University.
Gul Mohammadi, Ahmed (2013).
Globalization, Culture, Identity, Tehran:
Ney Publishing.
Madani, Mohammad (nd). Al-Mujtama' alIslāmī Kamā Tunadimahū Sūrat al-Nisā’,
NP.
Mahdavikani, Saeed (2016). Religion and
Lifestyle, Tehran: Imam Sadeq University
(AS).
Makarem Shirazi, Nasser et al. (1992). The
Commentary of Nemooneh, Tehran: Dar alKutub al-Islāmīya.
Nabavi, Ibrahim (1995). “Interview with Ehsan
Naraghi,” Kalak Magazine No. 71, pp. 483-
569.
Wāqidī, Muhammad bin Omar (1990). AlMaghāzī [Translated by Mohammad
Damghani], Tehran: Academic Publishing
Center.