شناسایی صحّت و سقم روایات تفسیری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور

چکیده

پس از کلام الله مجید، حدیث مهم ترین منبع شناخت مقاصد آیات قرآن است و لذا تشخیص احادیث صحیح بسیار حائز اهمیّت است. پدیده جعل حدیث از صدر اسلام توسط معاندین و منافقین، سبقه ای دیرینه داشته و به عنوان حربه استفاده شده است. پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) و به تبع آنان علماء و دانشمندان دین اسلام با به کار گیری روش های معین، زمینه شناسایی اسناد روایات را برای مسلمانان فراهم نموده و با راهنمایی های خاص این توطئه عظیم را خنثی نموده اند مانند رواج علم رجال به منظور شناسایی راویان راستگو و مورد اطمینان و طرد راویان ضعیف و در زمینه صیانت متن احادیث، روش هایی مانند عرضه حدیث بر امامان و عالمان، مقابله نسخه ها، اجازه نقل حدیث، روش فهرستی و... . لذا از مسائل مهم علوم اسلامی در حوزه تفسیر قرآن، مسئله تفاسیر روایی یا مأثور است که از پیامبر اکرم(ص) یا ائمه اطهار(ع) صادر شده و این تفاسیر منقول از به هم ریختگی های زیادی برخوردار بوده و برخی از آنها روایات جعلی یا اسرائیلیات هستند و برخی دیگر از باب تطبیق بوده نه آنکه تفسیر آیه باشند؛ لذا با توجه به این ناهمسانی هایی که در تفاسیر اثری و منقول وجود دارد، می بایست روایات ذیل هر آیه با بررسی دقیق و بر اساس رهنمود معصومین(ع) و پیروان حقیقی ایشان، به راهکارهای همسان سازی، جدا سازی و طبقه بندی روایات در تفاسیر اثری پرداخت و این مقاله تلاشی در این راستا می باشد که با روش توصیفی-تحلیلی به این مهم می پردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ālūsī Sayyid Mahmud (1415). Ruḥ alMa’ānī fi Tafsīr al-Qur'an al-’Azim. First
Edition. Beirut: Dar al-Kitab al-Ilmiyyah.
Ayyashi, Mohammad Ibn Massoud
(1380). Tafsīr Al-Ayyashi. Tehran:
Theological Press.
Bahrānī, Sayyid Hashim(1416). AlBurhan Fi Tafsīr Al-Qur’an. first edition.
research: Department of Islamic Studies.
Bi'thah Institute. Qom: place of
publication: Tehran, Bi'thah Foundation.
Gonabadi, Sultan Mohammad, (1408).
Interpretation of Bayan al-Sa’adah fi
Maqamat al-Ibadah. second edition. Beirut:
Scientific Institute for Press.
Gonabadi, Sultan Mohammad (1993).
translation of Bayan al-Sa’adah fi
Maqamat al-Ibadah. translated by Reza
Khani and Heshmatullah Riyazi. first
edition. Tehran: Payame Noor University
Publishing Center.
Ḥurr Āmulī, Muhammad ibn Hassan.
(1409). Tafsil Wasā’il al-Shiah li Tahsil
Masā’il al-Shari’ah. first edition. Qom: AlBayt Foundation for the Revival of
Heritage.
Ibn Manẓūr, Muhammad Ibn Mukarram
(nd). Lisān al-Arab. Beirut: Dar Sad.
Ibn Shahr Ashub, Mazandarani (1379).
Al-Manāqib. Qom: Allameh Publishing
Institute.
Ja’fari Ya’qub (nd). Kowsar. np.
Jalalian, Habibollah (1999). History of
the Interpretation of the Holy Qur’an. IV.
Uswa Publications.
Jawādī Āmulī, Abdullah(2005). Tafsīr
Tasnīm. fifth edition. Qom: Isra Publishing
Center.
Kulaynī, Mohammad Ibn Ya'qub
(1986). Al-Kāfī. fourth edition. Tehran:
Islamic Bookstore.
Maʿaref, Majid (1997). A Research in
the History of Shi’a Hadith. Second
Edition. Pejman.
Majlisī, Muhammad Bāqir (1404).
Bihar Al-Anwar. Beirut Foundation: AlWafa.
Makarem Shirazi, Nasser (1995). Tafsīr
Nimūnah. first edition. Tehran: Islamic
Bookstore.
Ma’refat, Mohammad Hadi (2000).
Tafsīr and Mofseran. Qom: Al-Tamhid
Cultural Institute.
Razi, Ahmad Ibn Fars (1420). Mu’jam
Maqāyis al-Lughah. first edition. Beirut:
Dar al-Kitab al-Ilmiyyah.
Saffar, Muhammad ibn Hassan ibn
Foroukh(1404). Basā’ir al-Darajāt. second
edition. Ayatollah Mar’ashi Najafi Library
Publications.
Sheikh Ṣadūq(1983). Al-Amālī. Islamic
Library Publications.
Sheikh Ṣadūq(1982). Ma'ānī al-Akhbār.
Islamic Publishing Institute affiliated with
the Society of Teachers of the Seminary of
Qom.
Tabataba’i, Muhammad Hussein(nd).
Al-Mizan Fi Tafsīr Al-Qur’an.
Publications of the Society of Teachers in
the Scientific Field of Qom.
ــــــــــــــــــــ) 1393). Al-Mizan Fi
Tafsīr Al-Qur’an. Beirut: Scientific
Institute for Publications.
ــــــــــــــــــــ) 1995). translation of
Tafsīr al-Mizan. Mousavi Hamedani.
Seyyed Mohammad Baqir. fifth edition.
Qom: Islamic Publications Office of the
Society of Teachers of the Seminary of Qom.
Ṭayyib, Sayyid Abd al-Hussein (1999).
Atib al-Bayyan fi Tafsīr al-Qur’an. second
edition. Tehran: Islam Publications.