The Quiddity of Tashābuh in the Qur'an from the Perspective of Shari’at Sanglaji; Review and Critique

Document Type : The scientific research paper

Authors

1 Associate Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran.

2 PhD Candidate of Qur’an and Hadith Sciences, Babolsar University, Mazandaran, Iran.

Abstract

From past to present, there have been many differences among Islamic thinkers about the quiddity of Mutashābih and its Ta’wīl in the Qur'an. Each of these thinkers has spoken on this subject according to their profession and method. In the meantime, the view of "Shari’at Sanglaji" is remarkable. Sanglaji, who is known for his modern thinking and inclination towards the Qur'an-sufficiency, believes that Qur'anic similarities mean the end of the matter and include only occult concepts. The general public is unable to comprehend similarities due to its preoccupation with tangibility. Leading research with a descriptive-analytical method tries to discuss some aspects of Sanglaji’s theory while accurately reporting his point of view. The result of the research shows that Sanglaji’s view does not have the necessary accuracy and credibility, because Mutashābih i.e. the similarity does not only include occult concepts but also material concepts. The result of this research is used in the field of Qur’anic research and interpretation.
 

Keywords

Article Title [Persian]

چیستی تشابه در قرآن از منظر شریعت سنگلجی، گزارش، نقد

Authors [Persian]

  • محسن نورائی 1
  • مجتبی آقاجانی 2
1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بابلسر، مازندران، ایران
2 دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه بابلسر، مازندران، ایران
Abstract [Persian]

از دیر باز تا کنون در میان متفکران اسلامی در مورد چیستی، علت وقوع متشابه در قرآن و تاویل آن، اختلافات فراوانی وجود دارد. هر کدام از این متفکران با توجه به مسلک و روش خود در این موضوع سخن گفته‌اند. در این میان دیدگاه «شریعت سنگلجی‌» قابل توجه است. سنگلجی –که به نواندیشی و تمایل به قرآن بسندگی شناخته شده- بر این عقیده است که متشابهات قرآنی به معنای مآل و عاقبت امر است و تنها شامل مفاهیم غیبی می‌گردد. عموم مردم به علت اشتغال فراوان با محسوسات، از درک متشابهات ناتوانند. پژوهش پیش‌رو با روش توصیفی - تحلیلی می کوشد تا ضمن گزارش دقیق دیدگاه او برخی از ابعاد نظریه سنگلجی را به بحث نشیند. نتیجه پژوهش نشان می دهد، دیدگاه سنگلجی از دقت بالا و اعتبار لازم برخوردار نیست چه این که متشابه تنها شامل مفاهیم غیبی نیست بلکه مفاهیم مادی را نیز در بر می‌گیرد. نتیجه این پژوهش در حوزه مطالعات قرآن پژوهشی و تفسیر کاربرد دارد

Keywords [Persian]

  • شریعت سنگلجی
  • محکم و متشابه
  • تاویل
  • معنای مرجوح
  • مآل
  1. قرآن
  2. ابن تیمیة الحرانی، تقی الدین أبو العباس أحمد بن عبد الحلیم، (1416ق)، مجموع الفتاوى، محقق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم، مدینه، مجمع الملک فهد لطباعة المصحف الشریف، المدینة النبویة،
  3. ابن درید، محمد بن حسن‏، (1988م)، جمهرة اللغة، بیروت‏، دار العلم للملایین‏.
  4. ابن فارس، احمد بن فارس‏، (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، هارون، عبدالسلام محمد، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
  5. ابوعبیده، معمر بن مثنى‏، (1381ق)، مجاز القرآن‏، محقق: فواد سزگین، قاهره‏، مکتبة الخانجی‏.
  6. الأزهری، محمّد بن احمد، (1421ق)، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول.
  7. آیتى، عبدالمحمد، (1374ش)، ترجمه قرآن( آیتى)، تهران‏، صدا و سیماى جمهورى اسلامى ایران، انتشارات سروش‏‏.
  8. جوهرى، اسماعیل بن حماد، (1376ق)، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق/ مصحح: عطار، احمد عبد الغفور، بیروت‏، دار العلم للملایین‏‏.
  9. حلى، حسن بن یوسف، (1425ق)، ‏نهایة الوصول الى علم الأصول‏، قم‏، موسسه الامام الصادق( ع).
  10. راغب اصفهانى، (1412ق)، حسین بن محمد. مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار القلم، ‏چاپ اول، 1412 ق‏.
  11. زرکشى، محمد بن بهادر، (1410ق)، البرهان فى علوم القرآن، جمال حمدی ذهبی‏ و ابراهیم عبدالله کردی‏، لبنان، دار المعرفة.
  12. شریعت سنگلجی، (بیتا)، محمد حسن ، کلید فهم قرآن، بیجا، دانش.
  13. صفار، محمد بن حسن‏. (1404ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم‏. محسن کوچه باغی‏، قم‏: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
  14. صنعانى، عبدالرزاق بن همام‏، (1411ق)، تفسیر القرآن العزیز المسمّى تفسیر عبدالرزاق‏، بیروت، دار المعرفة.
  15. طباطبایی، هادی، (1397ش)، حدیث نو اندیشان دینی پس از سروش، تهران، کویر.
  16. طبرى، محمد بن جریر، (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن (تفسیر الطبرى)، بیروت‏، دار المعرفة.
  17. طوسى، محمد بن حسن، (1376ق)، ‏التبیان فی تفسیر القرآن‏، تحقیق: احمد حبیب عاملى، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
  18. عیاشى، محمد بن مسعود، (1380ق)، التفسیر (تفسیر العیاشی)، هاشمی رسولى، تهران‏، مکتبة العلمیة الاسلامیة.
  19. فاکر میبدی، محمد، چیستی محکم و متشابه از نگاه علامه طباطبایی، نشریه معرفت، (آبان 1393 - شماره 203) از صفحه 11 تا 32.
  20. فخر رازى، (1420ق)، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر( مفاتیح الغیب)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏.
  21. فراهیدى، (1409ق)، خلیل بن احمد. کتاب العین. قم: نشر هجرت‏.
  22. کلینى، محمد بن یعقوب‏، (1407ق)، الکافی، مصحح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  23.  محمود، حامد، (1423ق)، القاموس المبین فی إصطلاحات الأصولیین‏، ریاض‏، دار الزاحم‏.
  24. معرفت، محمدهادى‌، (1427ق)، التأویل فی مختلف المذاهب و الآراء، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة، المعاونیة الثقافیة، مرکز التحقیقات و الدراسات العلمیة.
  25. مقاتل بن سلیمان‏، (1423ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، محقق: شحاته، عبدالله محمود، بیروت‏، دار إحیاء التراث العربی‏.

References

The Holy Qur’an, English Translation by Pickthall.
Abu Ubaydah, Mu'ammar ibn Muthanna, (1381 AH), Majāz al- Qur'an, researcher: Fuʿād Sezgin, Cairo, Maktabah al-Khanji.
Āyatī, Abdul Muhammad, (1995 AD), Translation of the Qur’an (Āyatī), Tehran, Islamic Republic of Iran Broadcasting, Soroush Publications.
Ayyashi, Muhammad Ibn Mas’ud, (2001 AH), Tafsir (Tafsir Al-Ayyashi), Hashemi Rasuli, Tehran, Islamic Scientific Library.
Azharī, Muhammad ibn Ahmad, (1421 AH), Taḥdhīb al-Lughah, Beirut, Dar Al-Ihyā Al-Turāth Al-Arabī, first edition.
Faker Meybodi, Mohammad, The Quiddity pf Muḥkam and Mutashābih from the point of view of Allameh Tabataba’i, Ma’refat Magazine, (November 2014 - No. 203) from pages 11 to 32.
Fakhr al-Rāzī, (1420 AH), Muhammad ibn Umar, Tafsir al-Kabīr (Mafātīḥ al-Ghayb), Beirut, Dar Al-Ihyā Al-Turāth Al-Arabī.
Farāhīdī, (1409 AH), Khalil ibn Ahmad. Al-'Ayn. Qom: Hijrat Publishing.
Hillī, Hassan Ibn Yūsuf, (1425 AH), Nihāyah al-Wuṣūl ilā Ilm al-Uṣūl, Qom, Imam Sadiq (AS) Institute.
Ibn Duraid, Muhammad ibn Hassan, (1988 AD), Jamhara al-Lughah, Beirut, Dar al-Ilm lil Malāyīn.
Ibn Fāris, Ahmad Ibn Fāris, (1404 AH), Muʿjam Maqāyis al-Lughah, Harun, Abdul Salam Muhammad, Qom, Islamic Media School.
Ibn Taymiyyah al-Ḥarrānī, Taqī al-Dīn Abū al-Abbas Ahmad ibn Abd al-Halim, (1416 AH), Collection of Fatwas, researcher: Abd al-Rahman ibn Muhammad ibn Qasim, Medina, Majma' al-Mulk.
Jawharī, Ismail Ibn Hammad, (1376 AH), Al- Ṣiḥāḥ: Taj al-Lughah wa Ṣiḥāḥ Al-Arabiya, researcher / editor: Attar, Ahmad Abd al-Ghafur, Beirut, Dar al-Ilm lil Malāyīn.
Kulaynī, Muhammad Ibn Ya'qub, (1407 AH), Al-Kāfī, editor: Ali Akbar Ghaffari and Mohammad Akhundi, Tehran, Islamic Bookstore.
Mahmoud, Hamed, (1423 AH), Al-Qāmūs al-Mubīn fi Istilahat al-Usūlīn, Riyadh, Dar Al-Zahim.
Ma’refat, Mohammad Hadi, (1427 AH), Al-Ta’wīl fi Mukhtalaf al-Mazahib wa al-Ara, Tehran, World Assembly for the approximation of Islamic religions, Cultural Institute, Center for Research and Scientific Studies.
Muqātil Ibn Sulaymān, (1423 AH), Tafsir Muqātil Ibn Sulaymān, researcher: Shehata, Abdullah Mahmoud, Beirut, Dar Al-Ihyā Al-Turāth Al-Arabī.
Rāghib Isfahāni, (1412 AH), Hussein bin Muhammad. Mufradāt Alfāẓ al-Qur’an. Beirut: Dar al-Qalam, first edition.
Saffar, Muhammad ibn Hassan. (1404 AH), Basā’ir al-Darajāt fi Fazail Al Muhammad, peace be upon him. Mohsen Baghi Alley, Qom: Ayatollah Al-Mar’ashī Al-Najafi School.
San’ani, Abd al-Razzaq ibn Hammām, (1411 AH), Tafsir al-Qur'an al-Aziz al-Musammā Tafsir Abd al-Razzaq, Beirut, Dar al-Ma'rifah.
Sanglaji, Shari’at, (nd), Mohammad Hassan, The Key to Understanding the Qur'an, np, Danesh.
Ṭabarī, Muhammad ibn Jarīr, (1412 AH), Jami' al-Bayān fi Tafsir al-Qur’an (Tafsir al-Ṭabarī), Beirut, Dar al-Ma'rifah.
Tabataba’i, Hadi, (2019 AD), Hadith of religious thinkers after Soroush, Tehran, Kawir.
Tūsī, Muhammad ibn Hassan, (1376 AH), Al-Tibyān fi Tafsir al-Qur’an, research: Ahmad Habib Amulī, Beirut, Dar Al-Ihyā Al-Turāth Al-Arabī.
Zarkashī, Muhammad ibn Bahadur, (1410 AH), Al-Burhān Fi Ulūm Al-Qur’an, Jamal Ḥamdī Zhahabī and Ibrahim Abdullah Kurdi, Lebanon, Dar al-Ma'rifah
Quran and Religious Enlightenment
Volume 2, Issue 2 - Serial Number 4
February 2022
Pages 181-191

Files

History

  • Receive Date: 11 January 2022
  • Revise Date: 16 January 2022
  • Accept Date: 14 February 2022

Share

How to cite

Statistics