نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 استاد گروه فلسفه و دین دانشگاه تهران ،ایران
2 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران جنوب، تهران، ایران.
چکیده
مکتب تفکیک در مبانی معرفت شناسانه دینی خود در بکارگیری «عقل» که از منابع معرفتی محسوب می گردد، تصویری متفاوت از تصویر شایع ارائه می دهد که فقدان منطق روشن در ارائه آراء، سبب مبهم بودن دیدگاه آنان می شود. در این مقاله نخست مبانی معرفت شناختی مکتب تفکیک ارائه شده است که عبارتند از: ابزار معرفت، منابع معرفت، معیار صحت و سقم شناخت. آنگاه مدعای مکتب تفکیک در این زمینه که عقل به معنای فلسفی از ابزار معرفت محسوب نمی شود و تنها نقشی که انسان در پدیدآوردن معرفت دارد، پذیرش بی‌چون و چرای تعالیم وحیانی است، مورد نقد قرار گرفته است. از این رو معنای مورد نظر اهل تفکیک در مورد عقل از اتقان لازم برخوردار نیست. این مقاله برآن است اثبات نماید، برای تشخیص اندیشه درست از نادرست می بایست معیار مشترک وجود داشته باشد و با کنار گذاردن ابزار عقل، برداشت صحیحی از تعالیم وحیانی حاصل نمی شود و معرفت دینی محصول سنجش و تعامل توأمان دانش عقلی و دانش نقلی است و نیز با روش درون دینی و با رویکردی انتقادی – تحلیلی دیدگاه مکتب تفکیک را در این مسأله مورد نقد و بررسی قرار دهد.
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم
1.اصفهانی ،میرزا مهدی؛(1378)؛ابواب الهدی؛مقدمه تحقیق حسن جمشیدی،و تعلیق حسین مفید،تهران:مرکز فرهنگی منیر .
- اصفهانی ،میرزا مهدی؛( (1396). معارف القرآن.قم: مؤسسه معارف اهل البیت علیهمالسلام.
- اصفهانی ،میرزا مهدی؛(؛(1438ق).القرآن والفرقان فی وجه الاعجازالقران المجید(اعجاز نامه).قم:مؤسسه معارف اهل البیت.
- ارشادی نیا،محمد رضا؛(1386)؛از مدرسه معارف تا انجمن حجتیه و مکتب تفکیک ؛قم:بوستان کتاب.
- ارشادی نیا،محمد رضا ؛(1389)؛حکمت ناب؛قم:بوستان کتاب.
- اسلامی،حسن؛(1387)؛رؤیای خلوص؛قم:بوستان کتاب .
7.تهرانی،میرزا جواد؛(1374)؛میزان المطالب؛به ضمیمه شرح حال مؤلف به قلم علی اکبر الهی خراسانی ؛قم : مؤسسه در راه حق.
- جوادی آملی،عبدالله ؛(1390)؛معرفت شناسی در قرآن؛قم:نشر اسراء.
- جوادی آملی،عبدالله ؛(1386)؛منزلت عقل در هندسه معرفت دینی؛ تحقیق احمد واعظی؛قم:اسراء.
- حسین زاده،محمد؛(1386)؛کاوشی در ژرفای معرفت شناسی، منابع معرفت؛قم:مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی .
- حلبی،شیخ محمود؛(بی تا الف)؛التوحید والعدل؛مشهد:مرکز اسناد آستان قدس رضوی .
- حلبی،شیخ محمود ؛(بی تا ب)؛تقریرات؛مشهد:مرکز آستان قدس رضوی.
13.حکیمی،محمد رضا؛(1375)؛مکتب تفکیک؛تهران؛دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- حکیمی،محمد رضا و جمعی از نویسندگان؛(1394)؛احیاگر حوزه خراسان؛تهران:آفاق.
15.حکیمی ،محمد رضا؛(1380)؛معادجسمانی در حکمت متعالیه ؛ قم:دلیل ما.
16.خسرو پناه،عبدالحسین؛(1392)؛انسان شناسی اسلامی،قم:دفتر نشر معارف.
- خامنه ای،سید علی؛(1365)؛گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد ؛مشهد:کنگره جهانی حضرت رضا (علیه السلام).
- سیدان،سیدجعفر؛(1318)؛میزان شناخت؛ مشهد:طوس .
19.سبحانی تبریزی،جعفر ؛(1383)؛فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی؛ قم: مؤسسه امام صادق (علیه السلام)
- سبحانی تبریزی،جعفر ؛(1425ق)؛رسائل و مقالات؛قم:مؤسسه الامام الصادق (علیه السلام).
21.طباطبایی،سید محمد حسین؛(1417ق)؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ج پنجم؛تهران:نشر الاسلامیه.
22.عرب صالحی،محمد ؛(1393)؛جریان شناسی اعتزال نو، مجموعه مقالات جریان شناسی و نقد اعتزال نو ؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
.23 قزوینی،شیخ مجتبی؛(1370ق)؛بیان الفرقان؛جلد1؛مشهد:بی تا.
24.قزوینی،شیخ مجتبی ؛(1371ق)؛بیان الفرقان؛جلد 2؛چ چهارم؛ تهران:دارالکتب الاسلامیه.
- قزوینی،شیخ مجتبی ؛(1373ق)؛بیان الفرقان؛جلد 3؛تهران: جامعه تعلیمات اسلامی.
26.قزوینی خراسانی،شیخ مجتبی و رحیمیان فردوسی ،محمدعلی ؛ (1382)؛متأله قرآنی؛قم:دلیل ما.
27 . .مروارید ،حسنعلی؛(1377)تنبیهات حول المبدأ و المعاد؛ ،چ چهارم ؛مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی.
28.وکیلی،محمد حسن ؛(1393)؛تاریخ و نقد مکتب تفکیک؛ تهران :انتشارات کانون اندیشه جوان .
)