"Bāʼis" in the Mirror of the Qur'an and Hadith: An Analytical Look at Its Causes, Social Impacts, and Solutions

Document Type : The scientific research paper

Authors

1 IKIU

2 PNU

3 qiau

10.30473/quran.2025.75101.1331

Abstract

Poverty is a significant societal problem and a major issue in human social affairs. In the Holy Qur'an, the term "Bāʼis" is used alongside the poor, which indicates that these two social classes are distinct. The present study uses a descriptive-analytical method with a social approach and library-based data collection to examine the concepts and instances of "Bāʼis," its causes, its impact on social relationships and community structure, and solutions to address this social stratum. The findings of this research show that the factors creating the "Bāʼis" social class include: Flawed macro-management, injustice, discrimination, usurpation of rights, hoarding. These factors lead to a decline in beliefs, social instability, moral deviation, social fragmentation, and ultimately the destruction of society. Solutions to this problem include: Short-term solutions; these are transient and aim to alleviate the suffering of this class. They include reducing unemployment, building affordable housing, providing loans, and offering social support. Long-term solutions; these are more fundamental and include reforming the country's economic, social, and cultural structures. This involves reforming tax collection and spending, a more equitable distribution of wealth and income to achieve social justice, proper governance, economic planning, and meritocracy, a focus on work, promoting public ethics, avoiding extravagance, implementing social support policies, and improving public skills. These measures help mitigate the negative effects of this social class and inequalities, leading to a better society.

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

بائس در آینه‌ی قرآن و حدیث؛ نگاهی تحلیلی به عوامل ایجاد، آثار اجتماعی و راه‌حل‌ها

Authors [Persian]

  • محمد سبحان ماهری قمی 1
  • محمدرضا پیرچراغ 1
  • میثم اکبرزاده 2
  • حسین سالارفر 3
1 دانشگاه بین‌المللی امام خمینی
2 استادیار گروه حقوق و الاهیات اسلامی دانشگاه پیام نور قزوین
3 استاد مدعو گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی باراجین، قزوین
Abstract [Persian]

مستمندی به عنوان آسیب در زمره معضلات جوامع به شمار می‌آید که در مسائل اجتماعی بشری جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داده است. در قرآن کریم، بائس قرینِ فقر برشمرده شده که حکایت از تمایز و تفاوت این دو طبقه مجزا دارد. تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر رویکرد اجتماعی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای به بررسی مفاهیم و مصادیق، عوامل ایجاد، تأثیر آن بر روابط اجتماعی و ساختار جامعه و راهکارهای برون‌رفت از این طبقه پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که عوامل ایجاد طبقه اجتماعی بائس شامل اشکال در مدیریت‌های کلان، بی‌عدالتی، تبعیض، تصاحب حقوق و احتکار است که موجب لغزش در اعتقادات، تزلزل موقعیت اجتماعی، انحراف در اخلاق، ایجاد تشتت در اجتماع و در انتها نابودی جامعه می‌گردد. راه‌کار برون‌رفت از آن شامل راه‌کارهای کوتاه‌مدت نظیر: کاهش بیکاری، ساخت مسکن ارزان، اعطاء وام و حمایت‌های اجتماعی که زودگذر بوده و از آلام این طبقه می‌کاهد و راهکارهای بلند مدت نظیر: اصلاح ساختار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور همچون اصلاح اخذ مالیات و مصرف آن، اصلاح نحوه توزیع ثروت و درآمد در راستای تحقق عدالت اجتماعی، حکومتداری صحیح و پیشرفت در برنامه اقتصادی، شایسته‌سالاری، اهتمام به کار، ارتقاء اخلاق عمومی، پرهیز از اسراف، سیاست‌های حمایتی و ارتقاء مهارت عمومی با هدف کاهش و امحاء می‌باشد که به کاهش اثرات منفی این طبقه و نابرابری‌ها کمک نموده و موجب بهبود جامعه می‌گردد.

Keywords [Persian]

  • بائس
  • طبقه اجتماعی
  • قشر آسیب پذیر
  • آسیب‌شناسی
  • بحران اجتماعی

References

Abdollahi, H. (2003 AD/1382 SH). "The Rule of Idtirar." Journal of Islamic Studies. No. 63.
Afrough, E. (2000 AD/1379 SH). A Theoretical Perspective on Class Analysis and Development. Tehran: Knowledge Culture.
Amid, H. (2010 AD/1389 SH). Persian Amid Dictionary. Tehran: The Way to Grow.
Arfa', K. (2003 AD/1382 SH). Translation of the Qur'an (Arfa'). Tehran: Fayz Kashani.
Ayati, A. (1995 AD/1374 SH). Translation of the Qur'an. Tehran: Soroush.
ʻAyyāshī, M. (1960 AD/1380 AH). Tafsir al-ʻAyyāshī. Tehran: Al-Matba'at al-'Ilmiyya.
Baḥrānī, H. (1995 AD/1374 SH). al-Burhān fī Tafsir al-Qur'an. Qom: Mu'assasat al-Ba'tha.
Bustani, F. (1996 AD/1375 SH). Abjadi Dictionary. Tehran: Islamic Publications.
Dehkhoda, A. (1998 AD/1377 SH). Dehkhoda Dictionary. Tehran: University of Tehran.
Elahi Qomshei, M. (2001 AD/1380 SH). Translation of the Qur'an. Qom: Fatima al-Zahra Publications.
Esfandiyari, I. (2003 AD/1382 SH). "Poverty and Social Deviations; Context or Motive?!" Strategic Studies of Women. No. 21.
Farāhīdī, Kh. (1988 AD/1409 AH). Kitab al-ʻAyn. Qom: al-Hijra.
Fayḍ Kāshānī, M. (1994 AD/1415 AH). Tafsir al-Ṣāfī. Tehran: Maktabat al-Sadr.
Fayyūmī, A. (1993 AD/1414 AH). al-Miṣbāḥ al-Munīr fī Gharīb al-Sharḥ al-Kabīr. Qom: Dar al-Hijra.
Fooladvand, M. (1994 AD/1415 AH). Translation of the Qur'an (Fooladvand). Tehran: Dar al-Qur'an al-Karim.
Giddens, A. (1994 AD/1373 SH). Sociology. ( Sabouri, M. Trans). Tehran: Ney Publishing.
Hakimi, M. (2001 AD/1380 SH). al-Ḥayāt. (Aram, A. Trans). Tehran: Daftar Nashr Farhang Islami.
Hashemi Rafsanjani, A. (1994 AD/1373 SH). Tafsir Rahnama. Qom: Daftar Tablighat Islami.
Holy Quran
Ibn Abī Jumhūr, M. (1984 AD/1405 AH). ʻAwālī al-La'ʼālī al-ʻAzīzīyya fī
al-Ahadith al-Dīnīyya. Qom: Dar Sayyid al-Shuhada.
Ibn al-ʻArabī, M. (2003 AD/1424 AH). Aḥkām al-Qur'an. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyya.
Ibn Ashʻath, M. (n.d.). al-Jaʻfarīyāt. Tehran: Maktabat al-Ninawa al-Haditha.
Ibn Bābawayh, M. (1958 AD/1378 AH). ʻUyūn Akhbār al-Riḍā. Tehran: Jahan.
Ibn Shādhān al-Qummī, Sh. (2001 AD/1423 AH). al-Rawḍa fī Faḍāʼil Amir al-Mu'minin. Qom: Maktabat al-Amin.
Ibn Ṭāwūs, A. (1988 AD/1409 AH). al-Iqbāl bil Aʻmāl al-Ḥasana. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya.
Ibn Ṭāwūs, A. (1990 AD/1411 AH). al-Mujtanā min al-Du'ʻāʼ al-Mujtabā. Qom: Dar al-Dhakha'ir.
Jahaniyan, N. (2009 AD/1388 SH). Islam and Justice-Oriented Growth. Tehran: Islamic Culture and Thought Research Center.
Kabir Madani, A. (1988 AD/1409 AH). Rīyāḍ al-Sālikīn fī Sharḥ Ṣaḥīfat Sayyid al-Sājidīn. Qom: Islamic Publications.
Kafʻamī, I. (1997 AD/1418 AH). al-Balad al-Amīn wa al-Dirʻ al-Ḥaṣīn. Beirut: Mu'assasat al-A'lami lil-Matbu'at.
Kāshānī, M. (1956 AD/1336 SH). Tafsir Minhāj al-Ṣādiqayn fi Ilzām al-Mukhālifīn. Tehran: Elmi.
Kulaynī, M. (1986 AD/1407 AH). al-Kāfī. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya.
Laythī Wāsiṭī, A. (1997 AD/1376 SH). ʻUyūn al-Ḥikam wa al-Mawāʻiẓ. Qom: Dar al-Hadith.
Mahmoudi, M. (1997 AD/1418 AH). Nahj al-Saʻāda fī Mustadrak Nahj al-Balāghah. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Majlisī, M. (1982 AD/1403 AH). Biḥār al-Anwār al-Jāmiʻa li-Durar Akhbār al-Aʼimma al-Athar. Beirut: Dar Ihya' al-Turath al-'Arabi.
Makarem Shirazi, N. (1994 AD/1373 SH). Translation of the Qur'an. Qom: Dar al-Qur'an al-Karim.
Mazinani, M. (2000 AD/1379 SH). "Social Justice; Obstacles and Inhibitors." Hawza Magazine.
Momtaz, F. (2002 AD/1381 SH). Social Deviations: Theories and Perspectives. Tehran: Sherkat Sahamiye Enteshar.
Muṣṭafawī, H. (1989 AD/1368 SH). al-Taḥqīq fī Kalimāt al-Qur'an al-Karīm. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Naḥḥās, A. (1988 AD/1409 AH). Maʻānī al-Qur'an al-Karīm. Mecca: Markaz Ihya' al-Turath al-Islami.
Qummī Mashhadī, M. (1989 AD/1368 SH). Tafsir Kanz al-Daqāʼiq wa Baḥr al-Gharāʼib. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Quṭb, S. (1971 AD/1350 SH). Islam and Others. (Shirazi, M. Trans). Tehran: Abedi Publications.
Quṭb, S. (2012 AD/1392 SH). Social Justice in Islam. (Gerami, M; Khosroshahi, Kh. Trans). Qom: Bustan Ketab.
Rāghib Iṣfahānī, H. (1991 AD/1412 AH). Mufradāt Alfāẓ al-Qur'an. Beirut-Damascus: Dar al-Qalam - Al-Dar al-Shamiyya.
Rouhani, M. (1993 AD/1414 AH). al-Muʻjam al-Iḥṣāʼī li Alfāẓ al-Qur'an al-Karīm. Mashhad: Astan Quds Razavi.
Sabzevari Najafi, M. (1998 AD/1419 AH). Irshād al-Adhhān ilā Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar al-Ta'aruf lil-Matbu'at.
Ṣāfī, M. (1997 AD/1418 AH). al-Jadwal fī Iʻrāb al-Qur'an. Beirut: Dar al-Rashid.
Sa'iri, M. (n.d.). Jāmiʻ al-Akhbār. Najaf: Haydariyya Press.
Sarokhani, B. (1991 AD/1370 SH). An Introduction to the Encyclopedia of Social Sciences. Tehran: Kayhan.
Sayyid Raḍī, M. (1993 AD/1414 AH). Nahj al-Balāghah. Qom: Hijrat.
Shaker, M. (1997 AD/1376 SH). Poverty and Wealth in the Qur'an and Hadith. Tehran: Rayzan.
Shaybānī, M. (1992 AD/1413 AH). Nahj al-Bayān ʻan Kashf Maʻānī al-Qur'an. Tehran: Encyclopedia Foundation.
Sullamī, M. (1990 AD/1369 SH). Ḥaqāʼiq al-Tafsir. Tehran: University Press Center.
Ṭabāṭabāʼī, S. M. (1995 AD/1374 SH). Translation of Tafsir al-Mīzān. Qom: Jami'at al-Mudarrisin.
Ṭabrisī, H. (1994 AD/1415 AH). Majmaʻ al-Bayān fī Tafsir al-Qur'an. Beirut: Mu'assasat al-A'lami lil-Matbu'at.
Ṭabrisī, H. (1999 AD/1420 AH). Jawāmiʻ al-Jāmiʻ. Qom: Mu'assasat al-Nashr al-Islami.
Tamīmī Maghribī, N. (2006 AD/1385 AH). Daʻāʼim al-Islam. Qom: Mu'assasat Al al-Bayt.
Tamīmī Ᾱmidī, A. (1989 AD/1410 AH). Ghurar al-Ḥikam wa Durar al-Kalim. Qom: Dar al-Kitab al-Islami.
Thaʻālabī, A. (1997 AD/1418 AH). Jawāhir al-Ḥisān fī Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar Ihya' al-Turath al-Arabi.
Ṭūsī, M. (1990 AD/1411 AH). Miṣbāḥ al-Mutahajjid wa Silāḥ al-Mutaʻabbid. Beirut: Mu'assasat Fiqh al-Shi'a.
Ṭūsī, M. (n.d.). al-Tibyān fī Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar Ihya' al-Turath al-'Arabi.
Zabīdī, M. (1993 AD/1414 AH). Tāj al-ʻArūs min Jawāhir al-Qāmūs. Beirut: Dar al-Fikr.
ʻᾹmilī, B. (1984 AD/1405 AH). Miftāḥ al-Falāḥ fī ʻAmal al-Yawm wa al-Layla. Beirut: Dar al-Adwa'.
 
 
Quran and Religious Enlightenment
Volume 6, Issue 1 - Serial Number 11
September 2025
Pages 1-16

Files

History

  • Receive Date: 29 July 2025
  • Revise Date: 07 September 2025
  • Accept Date: 13 September 2025

Share

How to cite

Statistics