تعدد زوجات در اسلام: دلایل، فواید و مفاسد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

چکیده

تعدد زوجات یکی از احکام اسلام و نیز سنت رایج در میان مسلمانان بوده است؛ این قاعده را برخی از مسلمانان به چالش کشیده شده‌اند و امروز یکی از دستاویزهایی است که مخالفان با آن به اسلام حمله می‌کنند. هدف این پژوهش بررسی مزایا و معایب تعدد زوجات و بررسی دلایل موافقان و مخالفان آن به صورت تحلیلی و قیاسی است.
یافته‌ها: دلایل تأیید جواز تعدد زوجات، نص قرآن کریم، سنت، سیره و سنت مسلمانان است. علت مخالفان تعدد زوجات، ناسازگاری با فطرت انسان، رعایت نکردن عدالت از سوی مردان، قوانین ظالمانه و مردانه، عامل هوسبازی مردان و سنت پیامبر و امام علی در زمان حیات حضرت خدیجه و فاطمه است. اگر احکام را تابع مصالح و مفاسد بدانیم، چنانکه بسیاری از فقهای شیعه معتقدند، می‌توان حکم تعدد زوجات را تابع زمان و مکان دانست. اگر مصلحت آن بیشتر از مفاسد آن باشد جایز است. در صورت اجرای احکام اخلاقی اسلام، مصلحت فردی تعدد زوجات عبارت است از: تأمین نیازهای زنان، رشد شخصیت، تربیت یتیمان، وجود الگوهای رفتاری زن و مرد برای یتیمان، حفظ شرافت زنان و داشتن تعهد در مردان. در صورت عدم رعایت قوانین اخلاقی اسلام، برخی از مفاسد تعدد زوجات عبارتند از برانگیختن حسادت در بین زنان و دشمنی در بین کودکان و نیز رواج شهوات در مردان.
نتیجه: احکام در فقه شیعه تابع مصالح و مفاسد است و تعدد زوجات مستلزم تربیت اخلاقی در جامعه است. جوامع دارای اخلاق دینی می‌توانند تعدد زوجات را اجازه دهند. در غیر این صورت تعدد زوجات دارای فساد است که بهتر است ترک شود.

کلیدواژه‌ها


Abu Zayd, N. (2000). Dawā'ir al-Khawf (Circles of Fear).
al-Amili, A.-H. (1409 AH-a). Wasa'il al-Shia (Vol. 15). ahl al-Bayt foundation.
al-Amili, A.-H. (1409 AH-b). Wasa'il al-Shia (Vol. 14). ahl al-Bayt foundation.
al-Bahrani, A.-S. H. Al-Burhan fi tafsir al-Qur'an (Vol. 2).
al-Suyuti, J. a.-D., & al-Mahalli, J. a.-D. (1416 AH). Tafsir al-Jalalayn (Vol. 2). Al Noor Press Institute.
al-Tabari, M. i. J. (1392 AH). Tarikh al-Tabari (History of the Prophets and Kings) (Vol. 4). Dar al-Ma'rifa.
al-Tabresi, F. i. H. (1372 SH). Majma‘ al-Bayan fi-Tafsir al-Qur'an. Naser Khosro.
al-Tusi, A. J. f. Al-Tibbyan Fi Tafsir al-Quran (With an introduction by Sheikh Agha Bozorg-e Tehrani and research by Ahmad Ghasir Ameli) (Vol. 3). Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
al-Zuhayli, W. al-Fiqh al-Islami wa Adilataha (Vol. 7).
Amin, S. N. B. (1361 SH). Makhzan al-Irfan fi Tafsir al-Quran (Vol. 4). Nehzat-e Zanan-e Mosalman.
Bajuri, J. M. F. R. (1406 AH). Women in Islamic Thought. Al-Amaneh al-Ama Lilthaqafa al-Shabaab.
Fathian, M; Mahdavinoor, S. H. (1383 SH). Rush to the information society. Dibagaran.
Gorgani, Z. a.-D. Ayat al-ahkam (Vol. 2).
Hamadānī, A.-a.-Q. Tamhīdāt Manuchehri.
Ibrahim, M. a.-J. (1404 AH). Polygamy in Islam. Dar al-Itisam.
Jahangir, M. (1386 SH). Civil Rights & Constitutional Law. Doran.
Malayeri, M., Ghanbari, B., & Mahdavinoor, S. H. (2020). The Language of the Quran. Islamic Azad University Press.
Mehrizi, M. (1382 SH). Women's character and rights in Islam. Scientific and Cultural Publications.
Meybudi, A. l.-F. R.-a.-D. Kašf al-asrār wa ʿoddat al-abrār (Unveiling of mysteries and provision of the righteous) (Vol. 2).
Motahari, M. (1369 SH). Nezam -e- hoghoghe zan dar Islam. Sadra.
Muḥammad Rūmī, J. a.-D. (1387 SH-a). Masnavi-ye-Ma'navi (R. A. Nicholson, Ed. Vol. 5). Caroun.
Muḥammad Rūmī, J. a.-D. (1387 SH-b). Masnavi-ye-Ma'navi (R. A. Nicholson, Ed. Vol. 1). Caroun.
Muqātil ibn Sulaymān, A.-l. Ḥ. (1423 AH). Tafsir of the Muqātil ibn Sulaymān (By Abd Allāh Maḥmūd Shiḥātah) (Vol. 1). Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
Musavi Khomeini, S. R. Tahrir Al-Wasilah (Means of Salvation) (Vol. 2). Al-nashr al-Islami.
Najafi Khomeini, M. J. (1398 AH). Tafsir-e Asan (The Simple Interpretation) (Vol. 3). Islamiyyah.
Qarashi, S. A. A. (1377 SH). Tafsīr aḥsan al-ḥadīth. Bi'that Foundation.
Qarashi, S. A. A. (1412 AH). Ghamous-e Qur'an (Quran dictionary) (Vol. 7). Dar al-kotob al-Islamiyyah.
Salehghaffari, M. A. (1364 SH). Freedom is the result of awareness. Burhan.
Shariati, A. (1390 SH). Fatemeh Is Fatemeh. Chapakhsh Publications and Dr. Ali Shariati Cultural Foundation.
Shirazi, N. M. (1374 SH). Tafsir Nemooneh (Vol. 4). Dar al-kotob al-Islamiyyah.
Tabatabai, M. H. (1372 SH). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an (Vol. 4). Dar al-kotob al-Islamiyyah.
Tabatabai, M. H. (1376). Tarjome Tafsire Almizan (S. M. B. Moosavi Hamadani, Trans.; Vol. 4). Scientific and intellectual foundation of Allamah Muhammad Husayn Tabataba'i.
Taleghani, S. M. Partovi az Quran (Vol. 6).
Tayyeb, S. A. H. (1378 SH). Atyabo al-bayan fi tafsir-e al-Qur'an (Vol. 4). Islam Publication.
Vakili, E. (1370 SH). Publishing Center of Islamic Propaganda Organization.